Η ΜΑΝΤΙΝΑΔΑ ΣΤΙΣ ΚΟΡΦΕΣ

Έχουν ήδη κυκλοφορήσει δύο βιβλία με αναφορά στη μαντινάδα στις Κορφές (2004 και 2006) και έχουν διεξαχθεί δύο παγκρήτιοι διαγωνισμοί μαντινάδας με θέματα την «ελπίδα» το 2005 και την «κορφή» το 2006. Στις ίδιες εκδόσεις έχει δημοσιευτεί πρωτότυπο φωτογραφικό υλικό από παραδοσιακά γλέντια στις Κορφές. Η μαντινάδα στις Κορφές είναι προϊόν συλλογικής ποιητικής έκφρασης και συναρτάται με την παρέα και τις εκδηλώσεις στον κύκλο της καθημερινής ζωής, πέραν της προγραμματισμένης διασκέδασης. Οι μαντινάδες τηρούν τη ζωντάνια και το στοιχείο της επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων του χωριού. Σε μια παρέα η γρήγορη εναλλαγή της μαντινάδας βοηθούσε στην εξέλιξη μιας φιλοσοφικής συζήτησης με θέμα που κάθε φορά προσδιοριζόταν από την πρώτη μαντινάδα. Ο σεβασμός προς το θέμα ήταν όρος απαράβατος. Η αλλαγή του θέματος, το «ξετροχάλιασμα» όπως λέγονταν ήταν παράπτωμα και αιτία χαλάρωσης του γλεντιού και δυσθυμίας των γλεντιστών. Μόνο μετά την εξάντληση ενός θέματος με ενδιάμεση μαντινάδα γινόταν η μετάβαση σε άλλο θέμα λ.χ από την «αγάπη» στην «ελπίδα». Η συνεχής εναλλαγή στις μαντινάδες με απόλυτο σεβασμό προς το θέμα, δημιουργούσε κατά τη διάρκεια της παρέας μιάν ευγενική άμιλλα, αφού καθένας αγωνιούσε να πεί την πιο κατάλληλη μαντινάδα που αυτοσχεδίασε πάραυτα για να απαντήσει στον προηγούμενο. Ήταν λοιπόν ένας ποιητικός αγώνας λόγου. Οι Κορφιανοί το έχουν βιώσει ως «μάχη της μαντινάδας»… Το πέταγμα του χεριού ήταν επιθετική κίνηση. Ήταν η πρόθεση. Η δήλωση ότι υπάρχει μαντινάδα που χτυπά την προηγούμενη. Συνήθως ήταν πολλά χέρια πεταγμένα ψηλά….

Ενώ έπαιζε τη λύρα ή το μαντολίνο ο οργανοπαίχτης, ακουγόταν η μαντινάδα απαγγελτικά, ενταγμένη, ωστόσο, σωστά στο μουσικό μοτίβο και ακολουθούσε η συνεχής εναλλαγή του σκοπού. Είναι χαρακτηριστική η έκφραση- προτροπή προς τον λυράρη λ.χ «παίξε μας από είκοσι», εννοώντας την αλλαγή τουλάχιστον είκοσι φορές του σκοπού. Το παίξιμο δηλ. είκοσι υποχρεωτικών γυρισμάτων και μετά μόνο να σταματήσει η παρέα για διάλειμμα. Στην ευρύτερη περιοχή του δυτικού Μαλεβιζίου και του άνω Μυλοποτάμου οι Κορφιανοί είχαν τη φήμη ότι τραγουδούσαν τις μαντινάδες «κουβεδιαστά»… Η μαντινάδα αποτελούσε συνεπώς το κυρίαρχο στοιχείο της Κορφιανής παρέας, ενώ η μελωδία, ο σκοπός δηλ. που έπαιζε ο οργανοπαίχτης, χωρίς να έχει δευτερεύοντα ρόλο, ήταν προσαρμοσμένος και κατά κάποιο τρόπο επιλεγμένος για να μπορέσει η παρέα να πεί όσο γίνεται περισσότερες μαντινάδες. Γι? αυτό οι σκοποί που δημιουργήθηκαν ή τραγουδήθηκαν στις Κορφές ήταν κυρίως «οι χυματικοί», δηλ. οι κοντυλιές ή τα σιγανά πεντοζάλια, όπως τα ξέρουν οι περισσότεροι. Αυτοί οι σκοποί, «οι χυματικοί», δίνουν τη δυνατότητα εναλλαγής της μαντινάδας. Έτσι και το μοτίβο είναι σύντομο, αλλά και η μαντινάδα λέγεται σε δύο χρόνους, ενώ στα συρτά η κάθε μαντινάδα τραγουδιέται σε τέσσερις χρόνους.(βλ. Μανώλης Μ. Παπυράκης (γιατρός),Η Μαντινάδα στις Κορφές, Ρέθυμνο 2004).

Ανθολόγηση μαντινάδων που συντέθηκαν στις Κορφές
«Είντα τα θες τα γιασεμιά, το στόμα σου μυρίζει, / την εμιλιά σου να γροικά άνθρωπος χιαρχιντίζει (παλιά κορφιανή μαντινάδα, ανώνυμου δημιουργού).
«Μάθια με μάθια παίζουνε κι άνθρωπος δεν ανοιώθει, / καρδιά με την καρδιά μιλεί και γράφει κι αναγνώθει» (Κων/νος Παπυράκης- Παπυροκωστής ή Ζάχαρης).
«Κι η θάλασσα έχει καημό και του καημού το δάκρυ / είναι ο αφρός απού ξεσπά στης αμμουδιάς την άκρη» (Γεώργιος Βουλγαράκης).
«Και ο πολύς εγωϊσμός την ομορφιά ασκημίζει / τον άνθρωπο απο τα ψηλά στα χαμηλά γκρεμίζει (Στελής Καλομοίρης).
«Πάντα ψηλά στέκει η κορφή κι αέρας τηνε δέρνει / μα ο ήλιος χάδι πρωινό τσι αχτίνες του τής στέλνει» (Ευάγγελος Λουδιανός).
«Σαν τον κουρσάρο πάτησες τση σκέψης μου το κάστρο/ και σβήνεις με απ’ τη ζωή ωσάν τσ? αυγής το άστρο» (Μανόλης Καραδάκης).
«Δεν είναι τέχνη ν’ αγαπάς, είναι να σ’ αγαπούνε, / να κάνεις τσ’ άλλες τις καρδιές για σένα να πονούνε» (Μανόλης Μανδαλενάκης).
«Η αγάπη σου προπάτηξε στσι φλέβες μου σαν αίμα / και πήρε από μέσα μου ψυχή, πνοή και πνεύμα» (Μιχάλης Πατραμάνης- Μιχαήλος ή Μερακλής).
«Ο χωρισμός σου άφηκε δίχως καρδιά το σώμα, / άνθρωπο δίχως όνομα, λουλούδι χωρίς χρώμα» (Μιχάλης Πατραμάνης- Μιχαήλος ή Μερακλής).
«Δεντρί που δε σου μέλλεται να φας απ’ τον καρπό του / μη κοιμηθείς στον ίσκιο του, μην πάρεις τον καημό του» (Στελής Καλομοίρης).
«Όποιος με δάκρυα δεντρί τσ’ αγάπης μεγαλώσει, / σκέψου να φάει και καρπό είντα χαρά θα νοιώσει» (Μανόλης Καλομοίρης).
«Άχερα ρίχνω στο γυαλό βαριά είναι και βουλούνε / κι άλλοι μολύβια ρίχνουνε φτερά έχουν και πετούνε» (Στελής Καλομοίρης).
«Όπου υπάρχει ο καϋμός υπάρχει κι η ελπίδα, / είναι και δέντρα που μαδούν, μα ξαναβγάνουν φύλλα» (Δημήτρης Καλησπεράκης- Παπαμήτσος).
«Εμέ τσ’ ελπίδας το κερί από καιρό εχει σβήσει / κι όμως δε βρίσκει δύναμη η χέρα να το αφήσει» (Ιωάννης Καλησπεράκης- Μαμαγιάννης) πρώτο βραβείο διαγωνισμού 2005.